DYMNIK (niem. Stein)
- Lech Słodownik
- Odsłony: 12467
Według G. Gerulisa, pierwotna nazwa tego majątku Dymsteyne, Dymsteynen, Dimsteyn - składa się z litewskiego dimstis - dwór, dobra i suffiksa -ein. Wieś lokowana 1 sierpnia 1285 roku przez Konrada von Tierberga, mistrza krajowego zakonu, który w Dzierzgoniu zapisał 5 Sudawom Muntigin, Tholeike, Schare i Prodwele "Pole Dymsteynes", wolne od dziesięciny. Zachodnią granicę tego nadania tworzyła Brzeźnica. W 1531 roku książę Albrecht nadał dobra jako lenno Oswaldowi Buchsowi. Jeszcze w drugiej połowie XVI wieku wyróżniany był Mały Dymnik, jako położony od lewej strony drogi prowadzącej do Rychlik, prawdopodobnie w miejscu dzisiejszego osiedla domków robotników rolnych byłych PGR.
BUCZYNIEC (niem. Buchwalde)
- Lech Słodownik
- Odsłony: 19755
Nazwa osady pochodzi od rzeczownika "Buche" - buk, to jest z okresu, kiedy buk zajmował większość drzewostanu, a wieś usytuowana jest właśnie na byłej polanie leśnej. Pośrednio pierwszy raz wzmiankowana w dokumencie z 16 września 1344 roku dotyczącym darowizny na rzecz elbląskiego Szpitala Świętego Ducha. Również w opisie granic dóbr lennych w Dziśnitach z 1369 roku wspomina się o wspólnych punktach granicznych dotyczących Rychlik, Dziśnit, Lepna i Buczyńca. Od 1315 roku Szpital Świętego Ducha otrzymał w dotacji od Zakonu Rychliki, a od 1344 roku uposażenie to powiększono o dalszych 46 morg, czyli o Buczyniec.
BARZYNA (niem. Wiese)
- Lech Słodownik
- Odsłony: 11941
Barzyna (Wiese) - w zapisach źródłowych Weszen, Wisen, Wylen, Wilen, Wiclen. Według profesora J. Powierskiego nazwa osady wolnych Prusów pochodzi od staropruskiego "wessis" - sanie. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1310 roku i w 1374 roku, kiedy to komtur dzierzgoński Konrad Zöllner von Rotenstein nadał tu ziemię "trzem wiernym braciom Prusom". Następnie dobra w Barzynie jako nadanie przeszły w ręce osadników niemieckich.
JANKOWO (niem. Jankendorf)
- Lech Słodownik
- Odsłony: 15931
Wieś położona jest opodal Świętego Gaju. Do 1945r. Jankendorf. W latach 1945-48 Janki. W pierwszych dokumentach Jonkendorf, Jonekendorf. Pierwotnie wieś Prusów, nazwana tak później od imienia jednego z nich - Jonyke, który jako posiadacz tutejszych dóbr, wzmiankowany był w zapisie lokacyjnym dla Kwietniewa z 1299 roku. Jeszcze w 1323 roku, przy opisie granic Krupina, wymieniani są "synowie Jonyke", jako jego prawowici następcy w późniejszym Jonkendorf. Nie wiadomo dokładnie kiedy Jankowo zostało dobrami lennymi i czy pochodziły one z nadania Zakonu, czy też nabyte zostały w drodze kupna.
REJSYTY (niem. Rossitten)
- Lech Słodownik
- Odsłony: 17739
W przekazach źródłowych Reysitien, Reisethin, Reysiten, Reysithen i Reysythen. Według G. Gerulisa nazwa wsi wywodzi się od pruskiego "reisis" - orzech plus sufix "-itten", być może więc "Orzechowy Las". Osada wzmiankowana po raz pierwszy w 1329 roku przy okazji zapisu lokacyjnego dla sąsiedniego Giśla. Była to pierwotnie wieś pruska o wielkości 35 małych radeł (15,5 ha). W latach od około 1410 do około 1530, czyli prawie przez sto lat osada nie istniała, jako całkowicie spustoszona. Według księgi czynszowej z 1437 roku było tu 35 radeł chłopskiej ziemi (w 1709 roku 16 łanów), ale nie wspomina się, czy jest ta ziemia uprawiana. Dopiero w XVI wieku powstało tu małe gospodarstwo rycerskie.
W przebiegu dziejów Rejsyty stały się majątkiem szlacheckim, a już w latach 1535 - 1549 wymieniany jest tu Jakub von Diebes, "dziedzic w Sasinach, Piotrowie i Budwitach", główny skarbnik książęcy, jeden z największych posiadaczy w okolicy. Po nim przyszedł Albrecht von Diebes, który otrzymał dobra od księcia Albrechta na prawie lennym.
GRĄDOWY MŁYN (niem. Grundmuhle Hohendorf)
- Lech Słodownik
- Odsłony: 11205
W dokumencie tym wymienia się dwie osady młyńskie, z których jedna to zapewne Grądowy Młyn (Modrzewek). Kolejna wzmianka pochodzi z 1601 r., kiedy to również wspomina się oba młyny. Na przestrzeni dziejów Grądowy Młyn odgrywał istotną rolę zarówno dla majątku w Wysokiej, jak również całej okolicy. Przed 1945 r. w skład kompleksu młyńskiego w Grądowym Młynie wchodziła grobla z systemem upustów i kanałów wybudowanych w przeciągu XV-XIX w., w tym także staw młyński z kanałem przelewowym oraz budynek mieszkalny w konstrukcji ryglowej z początku XIX w. W 1847 r. z powodu erupcji wody ze studni artezyjskiej rozebrano większą część zabudowań młyna. Wkrótce postawiono jednak nowe obiekty i zabezpieczono je nową groblą.
